Pozycja bezpieczna, znana również jako pozycja boczna bezpieczna, to jedna z podstawowych technik stosowanych w pierwszej pomocy. Umożliwia ona zabezpieczenie osoby nieprzytomnej, która oddycha samodzielnie, przed groźnymi powikłaniami, takimi jak zadławienie lub zachłyśnięcie się treścią żołądkową. Prawidłowe ułożenie w tej pozycji może decydować o życiu lub śmierci.
Ten poradnik krok po kroku wyjaśnia, kiedy i jak zastosować pozycję bezpieczną, aby działać pewnie i skutecznie w sytuacjach zagrożenia.
Czym jest pozycja bezpieczna i pozycja boczna bezpieczna?
Pozycja bezpieczna to sposób ułożenia osoby nieprzytomnej, ale oddychającej, na boku – tak, aby utrzymać drożność dróg oddechowych i zapobiec zadławieniu. W literaturze i kursach pierwszej pomocy spotkasz też nazwę pozycja boczna bezpieczna – oba określenia oznaczają to samo.
Dzięki temu ułożeniu:
język nie blokuje gardła,
ślina i wymiociny wypływają na zewnątrz,
poszkodowany jest w stabilnej i bezpiecznej pozycji do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.
To działanie zgodne z zasadami pierwszej pomocy, zalecane przez organizacje takie jak ERC.
Kiedy należy zastosować pozycję boczną bezpieczną?
Pozycja boczna bezpieczna ma zastosowanie w przypadku osób, które:
są nieprzytomne lecz oddychają samodzielnie i mają zachowane funkcje życiowe,
nie mają urazów kręgosłupa, miednicy ani klatki piersiowej,
nie wymagają natychmiastowej resuscytacji (RKO).
To sytuacja częstsza, niż mogłoby się wydawać – np. w przypadku omdlenia, urazu głowy bez zatrzymania oddechu, napadu padaczkowego po jego zakończeniu czy zatrucia. Zawsze, gdy osoba nieprzytomna oddycha, a nie ma poważnych obrażeń, pozycja bezpieczna jest właściwym wyborem.
Kiedy NIE należy stosować pozycji bezpiecznej?
Zanim ułożysz kogoś w pozycji bocznej bezpiecznej, musisz mieć pewność, że nie ma przeciwwskazań.
Nie stosuj tej pozycji, gdy:
podejrzewasz uraz kręgosłupa (np. po wypadku komunikacyjnym),
poszkodowany nie oddycha – konieczne jest wtedy rozpoczęcie RKO,
osoba ma poważne obrażenia, których przemieszczenie mogłoby pogorszyć stan zdrowia,
konieczne jest częste monitorowanie stanu (np. świeżo po drgawkach padaczkowych).
W takich sytuacjach lepiej zabezpieczyć poskodowanego w pozycji leżącej na plecach z kontrolą oddechu lub – w razie potrzeby – przystąpić do resuscytacji.
Jak ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej?
Ułożenie poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej wymaga spokoju, zdecydowania i świadomości kroków, które należy podjąć:
- Zadbaj o bezpieczeństwo – zanim podejdziesz do poszkodowanego, sprawdź otoczenie. Twoje bezpieczeństwo to priorytet w każdej sytuacji ratunkowej.
- Oceń stan poszkodowanego:
- Czy osoba reaguje na głos lub dotyk?
- Czy oddycha? (odchyl głowę, obserwuj ruchy klatki piersiowej, wyczuj wydychane powietrze)
- Zadzwoń po pomoc – jeśli osoba jest nieprzytomna, ale oddycha – zadzwoń pod numer alarmowy 999 lub 112 i powiedz, że układasz osobę w pozycji bezpiecznej.
- Układanie w pozycji bocznej:
Regularnie sprawdzaj stan poszkodowanego aż do przyjazdu służb ratowniczych (szczególnie oddech) !!!
Pozycja boczna bezpieczna u dzieci i niemowląt
W przypadku dzieci stosujemy pozycję boczną bezpieczną w sposób dostosowany do ich wieku:
U niemowląt: trzymaj dziecko na rękach, na boku. Możesz wykorzystać zwinięty kocyk lub ręcznik, by ustabilizować pozycję.
U starszych dzieci: technika jest podobna jak u dorosłych, ale ostrożniejsza – dzieci są delikatniejsze, a ich drogi oddechowe łatwiej się zamykają.
W każdej sytuacji obowiązują te same zasady: sprawdź oddech, oceń funkcje życiowe i działaj zgodnie ze schematem pierwszej pomocy.
Pozycja bezpieczna – znaczenie w ratowaniu życia
Nie każdy musi być ratownikiem medycznym, ale każdy powinien wiedzieć, jak ułożyć osobę nieprzytomną w pozycji bocznej bezpiecznej. Ta prosta czynność może:
zapobiec uduszeniu się wymiocinami,
utrzymać drożność dróg oddechowych,
zapewnić poszkodowanemu komfort do czasu przyjazdu pomocy,
uspokoić otoczenie i zwiększyć bezpieczeństwo.
Pozycja bezpieczna to nie tylko technika – to realna szansa na przeżycie dla osoby, która w danym momencie nie może o siebie zadbać.
Pozycja bezpieczna u kobiet w ciąży – dlaczego lewy bok ma znaczenie?
W większości przypadków nie ma znaczenia, na którym boku ułożymy poszkodowaną osobę – pozycja bezpieczna spełnia swoje zadanie niezależnie od strony. Istnieje jednak ważny wyjątek, o którym warto pamiętać: kobieta w widocznej ciąży powinna zostać ułożona na lewym boku.
Dlaczego to takie istotne? Leżenie na prawym boku może prowadzić do ucisku ciężarnej macicy na żyłę główną dolną, co może ograniczać przepływ krwi i doprowadzić do spadku ciśnienia, osłabienia krążenia, a w konsekwencji – do pogorszenia stanu matki i płodu.
Ułożenie ciężarnej w pozycji bocznej bezpiecznej na lewym boku:
wspomaga prawidłowe krążenie krwi,
poprawia dotlenienie organizmu,
zwiększa bezpieczeństwo zarówno mamy, jak i dziecka.
To prosty gest, który może mieć ogromne znaczenie – dlatego zawsze warto o nim pamiętać, gdy udzielamy pomocy kobiecie w ciąży.
Najczęstsze błędy przy układaniu w pozycji bocznej bezpiecznej
Ułożenie osoby bez sprawdzenia oddechu,
Brak odchylenia głowy – możliwa niedrożność,
Pominięcie wezwania pomocy,
Zignorowanie przeciwwskazań (np. uraz kręgosłupa),
Zbyt gwałtowne obracanie ciała.
Pamiętaj – pozycja boczna bezpieczna musi być wykonana świadomie i dokładnie. Warto ćwiczyć ją wcześniej, np. na szkoleniu z pierwszej pomocy.
Podsumowanie – pozycja bezpieczna to fundament pierwszej pomocy
Pozycja bezpieczna to jedno z najważniejszych działań, jakie możesz podjąć, gdy ktoś zemdleje, straci przytomność lub nagle osłabnie. To podstawowy element każdej szkoleniowej procedury pierwszej pomocy, bez którego ratownik-amator nie powinien się obyć.
Jeśli osoba oddycha, ale nie reaguje – nie czekaj. Działaj! Pozycja boczna bezpieczna to Twoje najskuteczniejsze narzędzie do czasu przyjazdu służb ratunkowych.
📘 Chcesz nauczyć się więcej?
Zachęcamy Cię do:
🔹 przeczytania naszych innych wpisów na blogu:
– Resuscytacja krążeniowo-oddechowa – krok po kroku
– Zadławienie – pierwsza pomoc, postępowanie i techniki ratunkowe
– Utrata przytomności – co robić?
🔹 oraz do udziału w naszych szkoleniach z pierwszej pomocy, podczas których nauczysz się m.in. jak prawidłowo wykonać pozycję bezpieczną w praktyce.
👉 Zorganizuj szkolenie w swojej szkole
👉 Zorganizuj szkolenie w swojej firmie
Z nami nauczysz się reagować spokojnie i skutecznie. Bo pierwsza pomoc naprawdę zaczyna się od Ciebie!
Witaj!
Tworzymy naszego bloga z ogromną pasją i zaangażowaniem. Wkładamy wiele pracy, aby nasze materiały były rzetelne i pomocne. Dzięki temu, co czytasz, możesz zdobyć wiedzę potrzebną do udzielania pierwszej pomocy.
Jeśli chcesz nas wesprzeć, podaruj nam wirtualną kawę.
Będzie nam bardzo miło!
Dziękujemy!
